Dəyişən və inkişaf edən dünya şəraitində bir çox peşələr yox olur. 50 il əvvəl çox məşhur olan peşələrin bu gün oxunmaması əslində olduqca normaldır. Çünki bu peşələrin xidmət etdiyi şeylərə artıq ehtiyacımız yoxdur. Bəs yaxın gələcəkdə hansı peşələr yox olacaq?
Müəyyən mənada iş sahələri və peşələr cəmiyyətdəki tələb və təkliflə bağlıdır, yəni ehtiyacdan yaranır. Dəyişən şəraitə uyğun qarışır və ya şəklini dəyişir, ya da tarix səhnəsindən tamamilə silinir.
İtməkdə olan peşələr haqqında sənədli filmlər çəkilir. Əslində həmin əsəri, sənəti sonuncu ifa edən şəxslə müsahibələr aparılır. Vazkeçilməz xidmətlərin əvvəlki kimi necə əvəz olunduğunu görəndə təəccüblənirik.
Texnologiyanın inkişafı ilə işçi qüvvəsinə ehtiyac da azalır. Bu təsir qlobal işsizliyin qapıda olduğunu xəbər verir. Çünki süni intellekt və robotlar dünyada bir çox peşəkar qrupların görəbiləcəyi işləri görə bilirlər. Biz indi çox sürətli bir dünyada yaşayırıq. Bu, bəzi işləri asanlaşdırsa da, digərlərini çətinləşdirir. Texnologiya, əlbəttə ki, bizim peşəkar həyatımıza da təsir edir.
Texnologiyanın gətirdiyi avtomatlaşdırma, görünür, bir çox peşə qruplarını tarixdən silir. Çünki robotlar və süni intellekt bu işləri insanlardan çox daha sürətli, daha yaxşı və ucuz edəbilir. Əlli ildən sonra yoxa çıxacaq peşələr hansılardır?
Kassirlik
Pandemiyanın təsiri ilə onlayn alış-veriş artıq həyatımızın bir hissəsinə çevrilib. Kontaktsız ödəniş, apple pay və hətta kripto pul sistemləri ön plana çıxır.
“Fast Food” işçiləri
Ortadan qalxacaq peşələrdən biri də fast food şəbəkələrində çalışanların peşəsidir. Fast food şəbəkələri xərclərini daha da azaltmaq istəyir. Ona görə də insanlara pul vermək əvəzinə bu sistemi avtomatlaşdırmaq istəyir.
2013-cü ildə aparılan araşdırmaya görə, fast food şəbəkələrində çalışanların təxminən 81%-i işsiz olacaq. Əslində CaliBurger adlı fast food şəbəkəsi mətbəxində süni intellektlə idarəolunan robotlar işlətməyə başlayıb.
Çap operatoru
Dəyişikliyin ayaq səslərinin eşidildiyi başqa bir sektorda mətbuat yayımı. Mətbəə operatoru deyilən peşənin yaxın gələcəkdə tarix səhnəsindən silinəcəyi bildirilir.Bir çox nəşrlərin texnoloji inkişaflarla daha çox onlayn məzmuna diqqət yetirməsi çap media sənayesini çətin vəziyyətə salır. Çap nəşrinin yaxın vaxtlarda demək olar ki, tamamilə tirajdan çıxacağını deyənlər də az deyil.
Mədənçilər
Gələcəkdə mövcud olmayacaq peşə qrupuna mədən işçiləri də daxildir. Kömür sənayesindəişçilərin robotlarla əvəzlənməsi gündəmdədir. Beləliklə, mümkün mədən qəzası zamanı insan itkisinin qarşısı alınacaq və xərclər azalacaq.
Sığorta işçiləri
Gələcəkdə sığorta sahəsində çalışan bir çox insanı riskli dövr gözləyir. Yeni yaradılmışsığorta icmalı proqramları ilə sığorta əməliyyatları daha sürətli həyata keçirilir və şirkətlərədaha az xərc təklif edir.Yaponiyada sığorta şirkətləri artıq süni intellektdən istifadə etməyəbaşlayıblar.
Jurnalistika
Süni intellekt mediaya da daxil olub. Əhəmiyyətli təşkilatlarda süni intellekt proqramları iləmüxtəlif nəşrlər, məqalələr və hesabatlar yaradılır.Məşhur media qurumu “Associated Press” 2004-cü ildən bəri süni intellekt proqramlarından istifadə etdiyini açıqlayıb.
Şoferlər və pilotlar
Nəqliyyat və daşıma sahəsində süni intellekt möhkəm addımlarla gəlir. Sürücüsüz nəqliyyat vasitələrinin sınaqları davam edərkən, yaxın gələcəkdə pilotsuz təyyarə və helikopter uçuşlarının da həyata keçirilməsi planlaşdırılır.Bu cəhəti ilə görünən odur ki, nəqliyyat sənayesi də süni intellektə tabe olacaq.
İnşaat və tikinti işçiləri
Tikinti və ağır işlərdə çalışan işçilər süni intellektli robotlara kərpic qoymaq və yük qaldırmaq kimi əməliyyatları itirmək üzrədir.Sadə tikinti işlərində irəliləyiş əldə edən robotlar buldozer və kranlardan da istifadə edə bilir.
Bank işçiləri
Bank işçilərinin gördüyü bir çox iş artıq maşınlar və rəqəmsal texnologiyalar vasitəsiləgörülməyə başlayıb. Müştəri nümayəndələrinin gördüyü işlərin yaxın vaxtlarda süni intellekt tərəfindən görülməsi planlaşdırılır.Belə ki, bankların süni intellektin ən aktiv istifadə edildiyi sahələrdən biri olacağı gözlənilir.
Çağrı Mərkəzinin işçiləri
Hazırda bir çox qurumlar, xüsusən də banklar müştərilərə xidmətdə süni intellekt sistemlərindən istifadə edir. Gələcəkdə süni intellektin həm müvafiq bölməni istiqamətləndirəcəyi, həm də müvafiq bölmədəki insanların süni intellekt olacağı gözlənilir.
Mühasiblər
Hər şeyin rəqəmsal şəkildə həyata keçirildiyi bir dünyada mühasiblərə nə qədər ehtiyac olduğu müzakirə edilir. Bütün ödənişlər və s. Gəlir və xərclər rəqəmsal şəkildə həyata keçirilə bildiyi üçün süni intellektlə qeyd etmək, təhlil etmək və digər zəruri əməliyyatları aparmaq mümkündür.
Satış məsləhətçiləri
Rəqəmsal marketinqin də inkişaf etdiyini nəzərə alsaq, satış məsləhətçiləri əvəzinə süni intellektli robotların bu vəzifəni öhdəsinə götürməsi an məsələsidir. Mağazalarda yerləşdirilən sensor kameralar sayəsində cinsiyyətinizə, yaşınıza və geyindiyiniz paltara görəüslubunuza uyğun paltar təklif edən süni intellektli robotları görmək gözəl olmazmı?
